ผศ.ดร. นิอร สิริมงคลเลิศกุล คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา

งานวิจัยด้านฝุ่นควันนี้เกิดจากข้อสงสัยที่ว่าฝุ่นควันที่เกิดนี้ เกิดจากอะไรบ้างหรือมีที่มาจากแหล่งใด โดยเริ่มจากงานวิจัยการเผาไหม้ในลุ่มน้ำโขง ซึ่งพบว่าเกิดการเผาไหม้ที่ไม่แตกต่างกัน ตั้งแต่ปี 2018-2020 ต่อเนื่องแบบเดิมจนถึงปัจจุบัน เมื่อศึกษาการวิเคราะห์พื้นที่เกิดไฟซ้ำซากในจ.เชียงราย พบว่ามีบางอำเภอที่พบการเผาใหม้สูงเป็นประจำทุกปี และสัมพันธ์กับค่าฝุ่นที่เพิ่มขึ้นด้วย เมื่อลงพื้นที่สำรวจพบว่าการเผาเกิดจากการทำนาข้าวและการเกษตรแบบเชิงเดี่ยวบนพื้นที่สูง โดยเกิดเป็นวงจรแบบเดิมซ้ำๆ ซึ่งในปัจจุบันปัญหาเหล่านี้ไม่ได้ลดลงแต่ผู้คนเกิดการรับรู้ของสถานการณ์เพิ่มมากขึ้น ซึ่งภาครัฐไม่ได้เพิกเฉยเรื่องปัญหาไฟป่าที่เกิดขึ้น แต่เกิดจากข้อจำกัดของทรัพยากรณ์คนและงบประมาณ จึงได้มี ถอดบทเรียนร่วมกันว่าข้อจำกัดของการเข้าหาไฟคือเจ้าหน้าที่ต้องการรู้จุดที่เกิดการเผาไหม้อย่างรวดเร็ว โดยหากสามารถรู้เส้นทางการเข้าไปถึงจุดที่เกิดการไหม้ได้ด้วยจะดียิ่ง จึงเกิดเป็นแอพพลิเคชั่น Chiang Rai Hotspot ที่ดึงข้อมูล Hotspot จากภาพถ่ายดาวเทียมด้วยการสังเกตการณ์การเกิดไฟจากการใช้แอพพลิเคชั่นนี้และกระจายเทคโนโลยีนี้ไปแต่ละอำเภอ โดยผลจากการทำงานทำให้พื้นที่เผาไหม้ลดลง เพราะเจ้าหน้าที่เข้าถึงจุดเกิดไฟได้เร็วยิ่งขึ้น และในปัจจุบันยังมีได้มีการให้ลงทะเบียนเพื่อตรวจสอบการอนุญาตเพื่อดูความจำเป็นในการเผาแต่ละครั้งก่อน เพื่อปักหมุดว่าการเผานั้นจะส่งผลต่อค่าฝุ่นมลพิษอย่างไร รวมไปจนถึงมีการรับซื้อเชื้อเพลิงเหล่านั้นมาผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ในขณะเดียวกันยังเจอปัญหาควันข้ามแดนจากแดนต่างๆ จึงมีความจำเป็นที่จะต้องทำงานร่วมกันในหลายภาคส่วนด้วยเช่นกัน

การสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชนและการมองถึงความเป็นจริงของปัญหา มาศึกษาร่วมกันเพื่อให้เกิดการแก้ไขที่เป็นไปอย่างถูกทิศถูกทาง